Secesja to kierunek w sztuce, który pojawił się pod koniec XIX wieku. We Francji i Belgii nazwano go Art Nouveau, w Niemczech - Jungenstil, w Austrii - Sezession, w Rosji - Modierna.
Już w latach 1894-98 styl ten ujawnił się w pełni w twórczości Hectora Guimarda, który wzniósł w Paryżu blok mieszkalny zwany Castel Beranger. Był to niejako manifest artystyczny architekta, bowiem poza budynkiem zaprojektował on również wyposażenie wnętrz: dywany, ceramikę, elementy kute w metalu, meble, tapety, witraże. Całość utrzymana była w stylu ściśle organicznym, typowym dla secesji. Guimard tworzył meble, lampy, tkaniny, zegary. Dziełem reprezentatywnym jego twórczości są jednak wejścia do stacji paryskiego metra. Ornament i konstrukcje tworzą jednolitą całość utrzymaną w duchu Art Nouveau.
W 1892 roku rzeźbiarze Jean Dampt i Alexandre Charpentier założyli grupę artystów Les Cinques. Projektowali meble, zegary, ceramikę, lampy, biżuterię. W roku 1896 dołączył do tej grupy architekt Charles Plumet. Zmieniono też jej nazwę na Les Six. Jest to o tyle ważne, że członkowie tej grupy, absolwenci szkół artystycznych, architekci, zajęli się rzemiosłem, które wówczas stało na najniższym poziomie w hierarchii sztuk. Twórcy Les Cinques pragnęli przełamać tę sytuację i doprowadzić do zrównania sztuk „czystych” i „użytkowych”.
Pierwszym krokiem była nobilitacja materiałów, które w XIX wieku uznawano za prostackie. Szkło, żelazo, miedź i mosiądz w okuciach, wazonach, biżuterii były łączone ze sobą niezwykle kunsztownie, tworząc dzieła prawdziwie artystyczne. Obalono mit, że o wartości przedmiotu decyduje cena materiału, z jakich jest zrobiony. Podkreślono tym samym, że liczy się włożona praca artysty i jego talent.
Sztuka XIX wieku określona granicami, których nie należało naruszać, przekroczyła swą apodyktyczną graniczność, bowiem pojawiła się tzw. sztuka masowa, dotycząca treści i ewentualnego odbiorcy. Pojawił się plakat. Zdobył on niebywałą popularność. Oprócz funkcji informacyjnej i reklamowej urósł do rangi dzieła artystycznego. Wielu wybitnych artystów takich jak Francuz Henri de Toulouse-Lautrec, Holender Jan Toorop, Czech Alfons Maria Mucha, sprawiło, że plakat aspirował do dzieła sztuki.
Plakaty Muchy to kwintesencja stylu Art Nouveau – stylu bardzo dekoracyjnego. Należy wspomnieć o Sezession w Austrii, a to ze względu na piękną architekturę w stylu Art Nouveau, której najwięcej jest w Brukseli. Najwspanialszym przykładem secesji wiedeńskiej jest Palais Stoclet wzniesiony w latach 1905-1911 przez austriackiego architekta Josefa Hoffmanna. Hoffmann był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli ruchu secesji. Założył wraz z Kolomanem Moserem Warsztaty Wiedeńskie, które były kuźnią dobrego smaku i wysokiej jakości wyrobów. Założyciele organizacji nie starali się zdobywać szerszego rynku odbiorców, lecz utrzymali poziom powstających tam wyrobów dla odbiorcy kompetentnego i bogatego.
Zakres działalności warsztatów był rozległy: architektura, meble, tkaniny, ceramika, szkło, zabawki, biżuteria, moda. Wiedeńska secesja to zjawisko szczególne. Odstawała od organicznej, floralnej, utrzymanej w kulcie Art Nouveau - dekoratywności. Była ona Ver Sacrum – świętym źródłem życia. Choć treści i symbole wyrażone przez Art Nouveau i Sezession są podobne, to jednak formy zdecydowanie się różnią. Otto Wagner, Josef Olbrich, Adolf Loos (zaciekły przeciwnik ornamentu) przyczynili się do stworzenia innych form – rozpoznawanego jako Wiener Sezession. Formy te jako pierwsze zapowiedziały styl Art Deco.
Secesja jako kierunek w sztuce trwała dość krótko, niewiele ponad dekadę i nie zdołała, jak renesans czy barok, uformować świadomości choćby jednego tylko pokolenia. Styl ten nie miał wspólnej nazwy, która łączyłaby go ponad narodowymi i regionalnymi podziałami. Z pewnością był ważnym stylem w historii sztuki, aczkolwiek bardzo kontrowersyjnym kierunkiem.
IM Sztuka Wnętrz
Zaloguj się i skomentuj pierwszy
